Zimoziół północny (Linnaea borealis) jest reliktem glacjalnym, taksonem będącym pozostałością z okresu lodowcowego i ulubioną rośliną szwedzkiego botanika Karola Linneusza, otrzymała nazwę naukową na jego cześć i jego własne życzenie.

18 czerwca 2023

Tysiące lat temu, kiedy północną półkulę zaczął pokrywać lód, wiele nowych gatunków roślin pojawiło się w miejscach, w których wcześniej nie występowały.  Kiedy ustała epoka lodowcowa większość roślin nie poradziła sobie i wyginęła ze zmianą klimatu, ale nie wszystkie. We florze Polski można znaleźć kilka gatunków, które są świadkami zamierzchłej przeszłości takim jak zimoziół północny.  To gatunek strefy polarnej, występujący w tundrze lub lasotundrze.  W Polsce osiąga południową granicę sięga po zachodnie Sudety, Górny Śląsk, Góry Świętokrzyskie.  W naszym kraju zimoziół północny podano dotąd z około 150 stanowisk, rozmieszczonych głównie w północnej części Polski.

 

Zimoziół północny to wiecznie zielona mała krzewinka do 15 cm o cienkich, pełzających po ziemi pędach dochodzących do 1,5 m długości, z których wyrastają wzniesione delikatnie owłosione pędy kwiatowe.  Posiada liście ustawione naprzeciwległe, okrągławe, odwrotnie jajowate lub eliptyczne, brzegiem karbowane, skórzaste, ciemnozielone z wierzchu, niebieskawo zielone od spodu.  Ma wonne kwiaty, zwisające, różowe lub białe.  Zapach opisywany jest jako migdałowy lub waniliowy.  Kwitnie w maju i czerwcu.  Jego owoce są jajowate, suche, niepękające, jednonasienne, gdzie u nas rzadko się rozwijają.  Licznie występuje w mszystych borach iglastych, rzadziej lasach mieszanych.  Preferuje luźne drzewostany, rośnie przeważnie w miejscach lekko tylko zacienionych.

 

Rośnie na glebach piaszczystych lub silnie spiaszczonych, ubogich i kwaśnych (roślina kwasolubna).  Natomiast nie toleruje obecności wapnia w glebie.  Utrzymanie populacji wymaga stałych obserwacji i zabiegów usuwających ekspansywne gatunki runa leśnego.  Największym zagrożeniem dla tej glacjalnej rośliny jest pojawianie się w borach drzew i krzewów liściastych (głównie leszczyny i kruszyny), które ograniczają dostęp światła do dna lasu.  Zimoziół północny objęty był w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 1983 roku .  W Polskiej czerwonej liście figuruje  z kategorią VU (narażony) .  Od października 2014 r. jest objęty tylko ochroną częściową. Botanicy oraz inni badacze gatunku uważają, że zimoziół północny ten mały relikt glacjalny, takson będący pozostałością z okresu lodowcowego powinien szczególnie podlegać ochronie ścisłej.

 Sejneńszczyzna 

poznaj malowniczą krainę