Gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis) to bardzo oryginalny, bezzieleniowy, pozbawiony liści storczyk, pozbawiony chlorofilu, żyć może wyłącznie dzięki pasożytnictwie na grzybach, od których pobiera wodę, sole mineralne i substancje organiczne.

05 czerwca 2024

          

           Gnieźnik leśny to bardzo oryginalny, bezzieleniowy, pozbawiony liści storczyk pasożytujący i towarzyszący grzybowi "rhizoctonia neottiae" , od którego pobiera wodę, sole mineralne i substancje organiczne. Rośnie w różnych typach lasów, szczególnie jednak w cienistych grądach, na glebie umiarkowanie żyznej i bogatej w sole wapnia. Rośnie również na torfowiskach i wrzosowiskach. Zwykle na jednym stanowisku występuje od kilku do kilkunastu osobników. „Na co dzień” żyje pod ziemią w postaci podziemnego kłącza, a nadziemne pędy wytwarza jedynie w celu rozmnażania.

 

            Kłącze gnieźnika pokryte jest gęsto splatanymi ze sobą korzeniami, co przypomina ptasie gniazdo - stąd nazwa rośliny. Po raz pierwszy zakwita dopiero w dziewiątym roku życia, do tego czasu rozwój rośliny odbywa się pod ziemią. Po kilku, kilkunastu latach podziemnego rozwoju wypuszcza nadziemne pędy z kwiatami i zredukowanymi liśćmi. Pędy o wysokości do 50 cm są początkowo żółte, później brunatne, grube i soczyste. Kwiaty tego storczyka mają skomplikowaną budowę. Brązowe kwiaty nie zawierają nektaru, ani nie pachną, a zapylane są przez muchy lub zapylają się same. Kwiaty zebrane w grono liczące 10- 30 małych kwiatów bez ostrogi, tej samej barwy co pęd.

 

            W suchych latach gnieźniki, których pędy nie mogą przebić stwardniałej warstwy gleby, mogą nawet kwitnąć pod ziemią i wytwarzać dojrzałe owoce. Gnieźnik leśny jest objęty w Polsce częściową ochroną gatunkową od 2014 roku. Natomiast w latach 1946–2014 gatunek znajdował się pod ochroną ścisłą. Ten bezzieleniowy storczyk ukryty w najciemniejszych zakątkach lasu, gdzie  trzeba naprawdę długo poczekać, aby promienie słońca przebiły się przez korony drzew i oświetliły tą charakterystyczną roślinę bez zielonych liści, zastąpionych przez jasnobrązowe łuski osłaniające łodygę.

       

 Sejneńszczyzna 

poznaj malowniczą krainę